Velayetin değiştirilmesinin şartları

 Velâyete  ilişkin mahkeme kararları kesin hüküm oluşturmaz. Velâyete ilişkin karar değişen koşullara göre değiştirilebilir. Velayete ilişkin hükmün değiştirilmesinde idrak çağındaki çocuk dinlenerek görüşü dikkate alınmalıdır.


TMK. m. 183 hükmüne göre aşağıdaki durumlarda  hakim gerekli önlemleri alır; 1-Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi,
       2-Başka bir yere gitmesi
       3-Ölmesi.


 TMK. m. 183 hükmünde esaslı değişikliklere birkaç örnek verilmiştir. Bu örnekler sırasıyla evlenme, başka yere gitme ve ölümdür. Yasa koyucu evlenme, başka yere gitme ve ölümü çocuğun güvenliğini doğrudan etkileyen esaslı değişiklik olarak öngörmüştür. Hâkim boşanma hükmünün çocukla ilgili kısmı yani velâyet, kişisel ilişki ve iştirak nafakası ile ilgili bölümünü değişen koşullara uydurmak yetkisine sahiptir. Değişen koşullara uydurma hâkim tarafından; kendiliğinden yapılabilir. Bu değişiklik, ana veya babanın birinin isteği üzerine de yapılabilir. Ana veya baba isteğini mahkemeye dava biçiminde sunmak zorundadır. Velâyet hükmünün değiştirilmesi davasını velâyet kendisinde olan taraf da açabilir. Bu dava teknik anlamda bir dava olmayıp hâkimi önlem alına yükümünde uyarma niteliğindedir. Çünkü hâkim değişen duruma göre karar vermekle görevli ve yükümlüdür. Burada gözden kaçırılmaması gereken en önemli durum; Hâkimin davacı ana ya da babanın isteği ile bağlı olmamasıdır. Hâkim kendisinin uygun gördüğü önlemi davacının başka isteğine rağmen alması olanaklıdır. Bu sebeple velâyet hükmünün değiştirilmesine ilişkin davanın teknik anlamda bir dava değildir. Kişisel ilişkinin düzenlenmesine ilişkin  mahkeme kararlan da aynı biçimde kesin hüküm oluşturmaz. Hâkim gerek ana, babanın ve gerekse çocuğun koşullarının değişmesine bağlı olarak kişisel ilişkiyi tamamen veya kısmen değiştirebilir. Hâkim, kişisel ilişki hakkını tamamen ortadan da kaldırabilir. Çocuğun güvenliği, hükmün değiştirilmesinde ölçüt olmalıdır. Velâyet  hükmünün değiştirilmesi bir süreye bağlı değildir. Hatta boşanma kararının kesinleşmesinden üç gün sonra bile velâyet hükmünün değiştirilmesi istenebilir. İstek belirli koşulların gerçekleşmesi durumunda yapılabilir. Boşanma hükmü ile düzenlenen velâyetin değiştirilebilmesi için velâyet kendisine verilen tarafın ya da velâyete konu çocuğun durumunda boşanma hükmünden sonra esaslı değişikliklerin olması şarttır. Esaslı değişiklik önemli ve sürekli  olmalıdır.