Bilindiği üzere yakın zamanda 1 yıl içerisinde gerçekleştirilmesi öngörülen eylem planı açıklanmıştır. Birçok alanda değişimi öngören eylem maddeleri, özellikle çalışma hayatı içerisinde vatandaşları ne ölçüde ve nasıl etkileyecek, merak konusudur. Özellikle çalışanlar, emekliler ve gençlere dair vaatler 3 ay içerisinde gerçekleşecek gibi görünüyor.
TAŞERONA KADRO
Kamuda yaklaşık 650 bin taşeron işçi bulunuyor. Bu işçilerin 200 bininin asıl işlerde çalıştıkları tahmin ediliyor. Dolayısıyla, üç taşeron işçisinden yalnızca bir tanesinin kadroya geçirilmesi söz konusu olacak. Ancak Bakanlar Kurulu’nun hazırlayacağı yardımcı işler listesi dar tutulursa, daha fazla taşeron işçisine kadro yolu açılabilir. Bakanlar Kurulu’nun yardımcı iş listesinde temizlik ve güvenlik faaliyetlerinin bulunmasına kesin gözüyle bakılıyor. Bu iki faaliyet pek çok işveren için yardımcı iş konumunda. Ancak iki kamu bankasının güvenlik görevlilerini kendi kadrolarına almaları taşeron işçilerde heyecan yarattı. Bugünlerde güvenlik şirketlerinde istihdam edilen ve farklı projelerde çalışan kişilerin kamu kurumlarında görevlendirmek için işverenlerin kapısını çaldıklarını görüyoruz. Dolayısıyla, bu konuda atılacak adımlarda acele edilmesinde fayda var. Aksi halde, özel sektörde güvenlik görevlisi bulmak zorlaşacak.
KIDEM TAZMİNATI
Kıdem tazminatında fon benzeri uygulamalar için altyapı teşkil edecek taslak çalışmalar gün yüzüne çıkacak. Fon sistemi ile alakalı çalışma hayatı içerisinde tarihsel sürece baktığımızda ciddi endişelerin olduğunu da görmekteyiz.
ESNEK ÇALIŞMA GELİYOR
İş Kanunu’nda değişiklik yapılarak, kamu sektörü başta olmak üzere söz konusu çalışma biçimlerine yönelik çeşitli kurumlarda pilot uygulamalara gidilecektir. Uzaktan çalışma, tele çalışma gibi işlerde yasal düzenlemeler hayata geçirilecek. Bu düzenlemeler, özel sektörün arzu ettiği ancak sendikaların çekinceleri olduğu bir model.
Bilinen yöntemlere baktığımızda;
1-Kısa süreli (Part-Time) Çalışma: Günlük çalışma saati olan 8 saatten daha az bir süre ile yapılan çalışmadır. Özellikle Kuzey Avrupa ülkelerinde yaygındır. Ülkemizde part-time çalışma, öğrencilerin ve genç çalışanların tercih ettiği bir çalışma biçimi olarak daha çok nitelik gerektirmeyen işlerde, mağaza, süper market ve geç saatlere kadar açık kalan hizmet sektöründeki iş yerlerinde tercih edildiği gözlemlenmektedir.
2- Bilgisayar ağı üzerinden (Network) Çalışma : Bilgi ve iletişim teknolojisinden yararlanarak oluşturulan sanal ortamda gerçekleştirilen çalışma biçimidir. Tele çalışma günümüzdeki çalışma biçimlerinin en yenisi olmakla beraber esasen geçmişi eskilere kadar giden bir çalışma biçiminin yani evde çalışmanın değişmekte olan bir türü, çalışanlarla iş ortamında yüzyüze kişisel ilişki kurulmayan, salt yeni teknolojileri kullanarak iletişim kurulabilen bir istihdam biçimidir.
3- İş Paylaşımı : Tam gün çalışmayı gerektiren bir işin kendi arasında anlaşmış iki kişi tarafından yerine getirilmesidir. Sorumluluklar ve iş karşılığında elde edilen ödül ve kazançlar iki kişi arasında paylaşılmasını düzenleyen çalışma biçimidir. Part-Time çalışmanın bir çeşidi olarak da kabul edilmektedir.
4- Mobil Çalışma : Belirli bir işyerine bağlı olmaksızın gerçekleştirilen çalışma biçimidir. Bu modelde iş üretimi daha ziyade evde gerçekleştirilir.
5- Esnek Çalışma Saatleri :
a- Günlük Esnek Çalışma Saatleri: 8 saatlik süreye uymak koşuluyla başlangıç ve bitiş saatleri çalışanların talepleri doğrultusunda düzenlenebilmektedir. Sözgelimi, 08.00'de başlayarak 17.00'de mesai bitirilebileceği gibi, 05.00-15.00 ya da 10.00-19.00 saatleri arasında çalışmak da olasıdır.
b- Haftalık Esnek Çalışma Saatleri: Çalışanlar, haftalık 40 saatlik çalışma süresini çalışma günleri içinde diledikleri gibi yayarak 40 saati ve/veya mesaiyle birlikte 45-55 saati tamamlamaktadırlar. Örneğin, 1. gün 5, 2. gün 5, 3. gün 8, 4. gün 11 ve 5. gün 11 saat çalışarak haftalık 40 saatlik çalışma gerçekleştirilebilir. Haftasonu tatilinin tespiti uygulaması da bu kapsamda değerlendirilir. Çalışan haftalık tatil günlerini belirleyebilir.
c- Aylık Esnek Çalışma Saatleri: 160 saat olan aylık çalışma süresine uymak koşuluyla, ay içindeki zaman istenildiği şekilde düzenlenebilir. Bazı haftalar daha kısa, bazı haftalar daha uzun çalışma olanağı da sağlanabilir. Aynı şekilde hafta sonu tatil günleri de bu kapsamda değerlendirilebilir.
DOĞUMDAN SONRA ÇALIŞMA
Çalışan kadınların çocukları ile ilgilenebilmesi için yarı zamanlı çalışma modeli hayat geçirilecek. Çalışan kadın ilk çocukta 2, ikinci çocukta 4, üç ve üzeri çocuk doğumlarında 6 ay yarı zamanlı çalışabilecek. Bu döneme ilişkin ücretleri, tam gün çalışma gibi ödenecek.
MEVSİMLİK İŞÇİLER
Yaklaşık 1 milyon mevsimlik kadın işçi için de sosyal güvenlik kapsamı genişletilecek. Trafik kazaları ile gündeme gelen mevsimlik tarım işçilerinin ölümlerinin önüne geçilebileceğini söylemek mümkün.
KADIN MEMURUN KARİYERİ
Kadın memurların doğum sonrası alabildikleri ücretsiz izin süreleri, kademe ve derece ilerlemesinde dikkate alınacak. Çocuk bakımı nedeniyle kadın memurun kariyerinin sekteye uğraması engellenmiş olacak.
KİRALIK İŞÇİ DÖNEMİ KAPIDA
Taşeron işçileri, bilmeseler veya bilmelerine rağmen kullanmaktan çekinseler de, İş Kanununun 2. ve 3. maddelerinde çok önemli haklara sahipler.
Asıl iş, teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında, taşerona verilemiyor. Yardımcı iş için yapılan bir ihaleyle işe alınan taşeron işçisi, işverenin asıl işinde çalıştırılamıyor. Böylesi ve benzeri durumlarda, taşeron işçisi, işin başlangıcından itibaren asıl işverenin işçisi sayılıyor ve son 5 yıllık dönem için önemli maddi haklara kavuşuyor.
Ancak daha kritik olan, özel istihdam bürolarına kiralık işçi çalıştırma ve kiralama hakkının verilmesidir.
Eğer kamu kesimi ve özel sektör, taşeron eliyle taşeron işçisi çalıştırmak yerine, özel istihdam bürolarından işçi kiralayabilirse, taşeron işçilerinin hakları tümüyle ortadan kalkıyor.
Etraf özel istihdam bürosu kaynıyor. 2004 yılında 23 büro vardı. Şimdi 396 özel istihdam bürosu faaliyet gösteriyor.
Bu imkan sağlanırsa, taşeron aracılığıyla kanundışı “işçi temini” uygulamasına ihtiyaç kalmayacak. Özel istihdam bürolarından istedikleri gibi kiralık işçi sağlayabilecekler.
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLEİNE ÇALIŞMA MÜJDESİ
Üniversite öğrencilerinin, kredi yahut bursları kesilmeden, kısmi süreli olarak istihdam edilmelerinin çalışmalarının önü açılıyor.
GENEL SAĞLIK SİGORTASI BORÇLARI SİLİNİYOR
Genel Sağlık Sigortası sistemi dahili içerisinde yapılan gelir test sistemi ve buna bağlı olarak prim ödemeleri gözden geçirilecektir.
ÇALIŞAN EMEKLİYE SGDP MÜJDESİ
Çalışan emeklilerden kesilen Sosyal Güvenlik Destek Primi, 2000 yılından sonra emekli olanlardan artık kesilmemesi gündemde.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.