ASEAN zirvesinde, Çin-ABD çekişmesi

PEKİN - ABD Başkanı Barack Obama, Güney Çin Denizi ile ilgili olarak, "gerginlik yaşanan yerlerdeki ülkelerin yeni inşaat ve isteklerden vazgeçmesi ve bölgeye asker yığmayı durdurması" çağrısı yaptı.

Malezya’nın ev sahipliğini yaptığı 27. Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) Devlet Başkanları Zirvesi tamamlandı. Obama, Çin ve ABD arasında çıkar çatışmasına dönüşen Güney Çin Denizi konusuna vurgu yaptı. Başkan Obama, "Tüm bölgedeki istikrar için gerginlik yaşanan yerlerde ülkelerin, yeni inşaat ve isteklerden vazgeçmesi ve bölgeye asker yığmayı durdurması gerekir." ifadelerini kullandı.

Malezya’da iki gün süren toplantılarda gündemi en çok Güney Çin Denizi sorunu meşgul etti. Özellikle ABD ve Çin, Güney Çin Denizi konusunda karşı karşıya gelmiş, Çin, savaş uyarısı yapmıştı.

ABD, bir ay önce Çin’in inşa etmekte olduğu yapay adalara devriye gemileri göndermiş, Çin ise bunun apaçık bir provakasyon olduğunu vurgulayarak, savaş uyarısında bulunmuştu. ABD'ye ait iki B52 bombardıman uçağının Çin’in uyarılarını dikkate almayarak, Güney Çin Denizi'ndeki tartışmalı adaların yakınında uçtuğu da açıklanmıştı.
Çin’in kendi deniz sınırlarında olduğunu söylediği adalarda yapmakta olduğu yapay inşaatlar, başta ABD ve bölgedeki diğer bazı ülkelerin tepkisini çekiyor. Zengin enerji kaynaklarının olduğu bölgede, Vietnam, Malezya, Brunei, Filipinler ve Tayvan da hak iddia ediyor.

Öte yandan Çin Başbakanı Li Keqiang, bugün 10. Doğu Asya Zirvesi'nde yaptığı açıklamada, ülkesinin, Güney Çin Denizi’nin yıllardır barış ve istikrarını koruduğunu savundu. Li, söz konusu sorunla ilgili beş öneride bulundu. Çin Başbakanı, sorunla doğrudan ilişkisi bulunan egemen ülkelerin, uluslararası toplumca benimsenmiş kurallara uymaları gerektiğini vurguladı ve toprak sorunlarının barışçı yollarla çözülmesi gerekliliğine işaret etti.

Çin Başbakanı Li, 18. ASEAN-Çin (10+1) liderler toplantısı, 18. ASEAN-Çin, Japonya ve Güney Kore (10+3) liderler toplantısı ile 10. Doğu Asya Zirvesi’ne katılmak için Cuma günü Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’a varmıştı.

TPP PROTESTO EDİLDİ

Diğer taraftan küresel sermaye hareketini kolaylaştırıp, geliştirmeyi hedefleyen ve ABD, Kanada, Meksika, Peru, Şili, Yeni Zelanda, Avustralya, Malezya, Brunei, Singapur, Vietnam ve Japonya’nın oluşturduğu 12 ülke tarafından Ekim ayında imzalanan Trans Pasifik Ortaklığı (TPP) anlaşması protesto edildi. Protestonun gerekçesi ise "ABD’nin başını çektiği ve Çin’in üye olmadığı TPP’nin internetteki telif haklarını yeniden düzenlemesi" şeklinde açıklandı.

ÇİN’DEN ASEAN’A 560 MİLYON DOLAR YARDIM

Bu arada Çin, 2016 yılında az gelişmiş ASEAN üyesi ülkelere 3,6 milyar yuan değerinde (yaklaşık milyon 560 milyon dolar) karşılıksız yardım sözü verdi. Çin Dışişleri Bakanı Yardımcısı Liu Zhenmin, ASEAN Zirvesi çerçevesinde yaptığı basın toplantısında, Çin’in ayrıca Güneydoğu Asya ülkelerine 10 milyon dolarlık altyapı kredisi sunacağını söyledi.

Liu ayrıca, Güney Çin Denizi sorununa da değinerek, ABD’yi eleştirdi. ABD’ye ait savaş gemilerinin Çin’in yapay adalarının 12 mil yakınına girmesini "sefer özgürlüğü" adı altında "siyasi provokasyon" olarak niteleyen Li, asıl amacın Çin’in bu tür provokasyona nasıl cevap vereceğini test etmek olduğunu ileri sürdü.

Bugün sona eren ASEAN zirvesinin kapanış konuşmasını yapan Malezya Başbakanı Necib Razak, zirve sonunda 2015 Kuala Lumpur Deklarasyonu ve ASEAN 2025 adlı iki belgenin kabul edildiğini ve bunların bölge üzerinde bir dönüm noktası ve ASEAN’ın gelecek 10 yıldaki rehberi niteliğinde olacağını söyledi. CİHAN