Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yahya Kemal Avşar, Türkiye’de 2 binin üzerinde coğrafi işaretlemeye değer görülen ürünün olduğunu söyledi.
Avşar, yaptığı açıklamada, bir yörenin Antep fıstığı, Antep baklavası, Erzincan tulumu ve Isparta halısı gibi ya geleneğiyle ya da ürünüyle ünlendiğini belirterek, “Yani bir ürün bir yöreyle ünleniyor. Bir ürün bir yöreyle ünlenince ona talep artıyor. Bu coğrafi işaretleme sistemi de eğer bir ürün bir yöreyle ünleniyorsa onun getirisinin o yöreye akmasını sağlıyor” dedi.
"COĞRAFİ İŞARET KİŞİ YA DA KURUMA DEĞİL BÖLGEYE TESCİLLENİYOR"
Coğrafi işaretleme yönteminde bir ürünün kişiye veya kuruma değil bölgeye tescillendiğini, dolayısıyla marka patenti yerine geçmediğini ifade eden Prof. Dr. Yahya Kemal Avşar, “Eskiden Van otlu peynirini Balıkesir’de üretiyorlardı. Bu doğru bir şey değildi. Van otlu peyniri Van’a ait bir şey. Balıkesir’deki süt üreticileri onun kârını alıyordu. Bu yöntem sayesinde Van otlu peynirini Van’a ve Vanlıya tescilliyorsunuz. Böylelikle Van otlu peynirini almak isteyen herkes talebini Van’a yapmak zorunda. Taleplerin hepsi Van’a gidince ne oluyor o zaman? Van’ın süt üretim potansiyeli artıyor, süt endüstrisi gelişiyor, istihdam yaratılıyor” diye konuştu.
Ülkemizde 2 binin üzerinde böyle yöresel ürün olduğunu aktaran Avşar, buna rağmen Yunanlıların Avrupa’da 101 tane tescilli ürününün bulunmasına karşın Türkiye’nin sadece 1 tane tescilli ürününün bulunduğunu söyledi.
"EKOLOJİK VE KÜLTÜREL OLARAK DÜNYADAN İLERİDEYİZ"
Ekolojik ve kültürel olarak dünyadaki birçok toplumdan daha ileri olduğumuzu söyleyen Avşar, “Dolayısıyla bu ekolojik ve kültürel ürünler bizim kırsal kalkınmamızda ‘altın yumurtlayan kaz’ gibi. Yeter ki biz bunu tescilletebilelim. Çünkü tescillettirdiğimiz zaman gelenek de korunuyor” ifadesini kullandı.
Bu konuda Hatay’ın sahip olduğu zenginliğe de değinen Avşar, “Mesela Antakya’nın zahteri, tuzlu yoğurdu, sürkü için de tescil alınabilir. Çünkü Hatay bu konuda çok zengin bir bölge. Hatay gastronomi kenti. Mutfak sanatları konusunda çok büyük bir potansiyeli var. O yüzden geçen sene valiliğin düzenlemiş olduğu Akdeniz Mutfak Günleri çok doğru bir etkinlikti. Sonra Hatay’ın tarımsal stratejik planının yapılması da çok doğru bir olaydı. Hatay’da geleneksel açıdan çok doğru bir noktadayız. Ama değerlendirme açısından çok iyi bir noktada değiliz. Elimizde güzel ürünler var ama bu güzel ürünlerin ulusal ve uluslararası pazara çıkması için iyi standardize edilmesi lazım. Gıda güvenliği açısından kontrol edilebilir olması lazım” şeklinde konuştu.
"ÜNİVERSİTE İLE ŞEHRİN DİNAMİKLERİNİN İŞBİRLİĞİ İÇİNDE OLMASI GEREKİYOR"
Hatay’da üniversite ile diğer dinamikler arasında işbirliğinin olması gerektiğine vurgu yapan Avşar, şöyle devam etti:
“Bize demeleri lazım ki biz size kaynak ayırdık siz bunların tescillenmesi için gerekli bilimsel çalışmayı yapın. Bilimsel bir çalışma olmazsa tescillenme yapılmıyor. Mesela 100 tane nar ekşisi arasından hangisinin ‘delibekir nar ekşisi’ olduğunu ayırt edebilmemiz için bilimsel bir analiz yapmamız gerekiyor. Onun için de kaynak oluşturmak zorundayız. İşte burada kilitleniyoruz. Hatay’ın sadece künefesine tescil alındı. 4 tane de başvurusu yapılmış olan var. Daha önce çok başvuru yapıldı. Sürk için ve tuzlu yoğurt için yapıldı ama hepsi reddedildi. Çünkü bunun başvurusu bilimsel bir veriye dayanmıyordu. Bunu internet bilgisiyle yapmaya çalıştılar. Baharatını yağını karıştırmakla olmuyor bu işler. Bu konuda girişimlerde bulunuldu ama yanlış kanallardan gidildi. Üniversiteyle tam çalışamadılar. Umarım bundan sonra aynı hatalara düşmezler. Başvuru açısından doğru bir paydaşla çalışılması gerekiyor.”
"COĞRAFİ İŞARET KIRSALDAKİ İNSANIN SOSYOEKONOMİK GELİŞİMİ İÇİN ÇOK ÖNEMLİ"
İşin çok büyük bir ekonomik boyutunun olduğunu ve Avrupa’da bu iş için data bankası kurulduğunu söyleyen Avşar, zaman zaman risk altında olduklarını dile getirdi. Avrupa’yı sürekli olarak takip ettiklerini söyleyen Avşar, geçen senenin sonuna doğru Bulgarların Kayseri pastırmasına başvurduklarını buna önlem olarak kendilerinin de hemen Kayseri Ticaret ve Sanayi Odası’na başvurduklarını aktardı ve Ticaret Odası’nın da itiraz metni hazırladığını ifade etti. Yunanlıların Avrupa’da 101 tane tescilli ürünü olmasına rağmen ülkemizin sadece Antep baklavasına tescil aldığını aktaran Avşar, coğrafi işaretlerin çok önemli olduğunu ve kırsal kalkınma için hayatiyet taşıdığının altını çizdi. Bunun son derece hayati bir konu olduğunu sıklıkla vurgulayan Avşar, “Kırsaldaki insanın sosyoekonomik gelişimi için çok önemli. Geleneklerimizi korumak için çok önemli. Dünyada Türkiye üzerinden yapılan haksız rekabeti önlemek için önemli” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’de bu işi yapacak devlet mekanizmasının net olarak kurulmadığını, Türk Patent Enstitüsü’nde 3 veya 5 uzmanla bu işin yapılmaya çalışıldığını kaydeden Avşar, buna karşılık Fransa’da 270-280 kişinin çalışma yaptığını ve bunun için bir enstitüsü kurulduğunu söyledi.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.